Nền kiến trúc thế giới vốn xuất hiện rất nhiều phong cách kiến trúc ấn tượng. Chúng giống như những trang sách mà chúng ta lật mãi, tìm hiểu mãi vẫn chưa ngấm hết. Phong cách kiến trúc Gothic cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó. Trong bài viết này, độc giả hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về nguồn gốc, đặc điểm cũng như một số công trình thuộc phong cách Gothic đỉnh cao nhé.

Nguồn gốc của phong cách kiến trúc Gothic

Những công trình được xây dựng theo phong cách Gothic luôn gây ấn tượng bởi sự gai góc

Không có quá nhiều người biết về kiến trúc Gothic. Thậm chí những người thiết kế lâu năm dù dành nhiều thời gian để nghiên cứu cũng chưa chắc hiểu được hết. Vậy nên những lý giải này của chúng tôi sẽ đơn giản hết mức có thể để mọi người dễ đọc dễ hiểu, hơn nữa các thông tin được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau giúp mang đến cho độc giả cái nhìn khái quát nhất.

Kiến trúc Gothic được biết đến là phương pháp xây dựng xuất hiện tại địa danh Île-de-France. Tên gọi ban đầu của phong cách này là Francigenum Opus - hiểu theo nghĩa tiếng Việt là tác phẩm của riêng người Pháp. Thậm chí có một điều mà khá ít người biết đó là ban đầu, cụm từ Gothic vốn dĩ hàm chứa ý nghĩa xấu, nó xuất phát từ tộc người mọi rợ Goth. Tuy nhiên theo các nhà sử gia thì họ lại nghĩ khác, họ không đánh giá phong cách Gothic dưới cái nhìn man rợ hay kỳ thị. Thay vào đó là sự ma mị, quyến rũ.

Theo nghiên cứu thì phong cách kiến trúc Gothic được ra đời vào khoảng năm 1200 sau công nguyên. Đây là sự tiếp nối của kiến trúc Roman. Vì ra đời sau nên những công trình áp dụng phong cách kiến trúc Gothic đã ít nhiều có sự thay đổi, cải tiến để hiện đại hơn. Nếu bạn là người ưa tìm hiểu, chắc sẽ thấy kiến trúc Gothic được thể hiện rất rõ ở những công trình như nhà thờ, thánh đường lớn hoặc một số công trình dân dụng. Thậm chí nhiều công trình được thiết kế và xây dựng theo phong cách Gothic còn được UNESCO công nhận là kiệt tác, di sản văn hóa thế giới cần bảo tồn.

Theo ghi chép để lại thì giai đoạn hưng thịnh nhất của phong cách kiến trúc Gothic là vào giữa thế kỷ 18. Thời điểm này các công trình được xuất hiện rất nhiều ở nước Anh. Từ mốc thời gian đó đến tận thời điểm hiện tại thì phong cách này đã xuất hiện phổ biến ở nhiều nước thuộc khu vực châu  u.

Đặc điểm của kiến trúc Gothic

Mái vòm

Mái vòm trong các công trình Gothic khá đa dạng và luôn có góc nhọn hướng lên cao

Hệ thống mái vòm trong những công trình kiến trúc Gothic có sự khác biệt so với những phong cách khác. Khi lựa chọn xây dựng vòm công trình bằng hình chữ nhật, các kiến trúc sư sẽ tạo mái cong hai chiều. Như vậy mặt chiếu bằng của mái sẽ là hình chữ nhật trong khi chiều cao cuốn thì vẫn bằng nhau. Tuy nhiên việc lựa chọn loại mái vòm này khá phức tạp, đòi hỏi thời gian và trình độ kỹ thuật tương đối cao. Ngược lại cũng là mái vòm trong kiến trúc Gothic, loại vòm mái hình múi có cách xử lý đơn giản hơn rất nhiều. Vòm mái hình múi này được chia thành các loại như sau:

- Vòm có sống 4 múi với hình chiếu mặt bằng là hình chữ nhật

- Vòm có sống 6 múi với hình chiếu mặt bằng là hình chữ nhật

- Loại vòm có nhiều sống nhiều múi

Tuy nhiên độc giả có thể hiểu đơn giản đặc trưng mái vòm trong các công trình mô phỏng kiến trúc Gothic đó là mái hình vòng cung và phía đầu trên nhọn hoắt. Cũng tại phần mái vòm này, kiến trúc sư thường sẽ bố trí thêm hệ thống cửa sổ bằng chất liệu kính nhằm giúp không gian bên trong đón được nguồn ánh sáng cần thiết.

Hệ thống kết cấu

Có thể nói rằng kết cấu công trình Gothic là một trong những yếu tố mang đến sự khác biệt, là cơ sở để chúng ta có thể phân biệt với các phong cách khác. Thậm chí theo nhiều chuyên gia thiết kế thì hệ thống kết cấu của công trình phong cách Gothic còn phát triển hơn rất nhiều so với kiến trúc thời kỳ La Mã cổ đại.

Hệ thống kết cấu Gothic được xác định là một hệ thống không gian lớn. Công trình sẽ được dùng khá nhiều khung chịu lực, lại có sự tách biệt giữa phần kết cấu ngăn cách, kết cấu chịu lực. Từ phần đổ mái xuống cũng có sự xuất hiện của các hạng mục cơ bản là cột, cuộn bay, cuộn  nhọn, vòm mái hình múi có sống...Chính sự kết hợp nhuần nhuyễn này đã mang đến một không gian phóng khoáng, hùng vĩ bên ngoài và tinh tế, tràn ngập ánh sáng bên trong. Mặt khác về chiều cao thì hầu hết các công trình Gothic đều có chiều cao dao động từ 38 cho đến 42m. Phần cửa sổ ở mặt chính có thể cao đến tối đa 12m. Còn phần tháp lấy ánh sáng có thể cao đến 60m.

Hoa văn

Hoa văn cầu kỳ, dày dặn và hay được mạ vàng là đặc trưng nổi bật của công trình phong cách Gothic

Hoa văn trong các công trình phong cách Gothic ghi dấu ấn bởi sự cầu kỳ mà không kém phần uyển chuyển, mềm mại. Nếu bạn để ý một chút ở phần ngoại thất, hẳn nhiên bạn sẽ thấy họa tiết hay xuất hiện ở ngay phần mái vòm, các trụ cột nhọn và ở khu vực tháp. Còn ở không gian bên trong, hoa văn của kiến trúc Gothic sẽ được khắc họa ở khu vực trần nhà và ở gần hết các món đồ nội thất xuất hiện tại đây như rèm cửa, bàn ghế, gương, khung treo tranh. Trên bề mặt tường cũng được khắc họa hoa văn chạm trổ tinh xảo. 

Yếu tố ánh sáng và màu sắc

Ánh sáng vẫn luôn được biết đến là yếu tố quan trọng trong bất kỳ công trình nào. Đương nhiên với kiến trúc Gothic cũng không ngoại lệ. Thế nhưng nguồn ánh sáng trong công trình kiến trúc Gothic lại có sự khác biệt, cụ thể là nó ưu tiên nguồn ánh sáng lung linh, có chút gì đó huyền bí và ảo diệu. Để tạo nên nguồn ánh sáng này, các kiến trúc sư sẽ bố trí hệ thống đèn treo tường, đèn chùm ở khu vực hành lang hoặc ngay ở sảnh trung tâm. Hoặc nguồn sáng sẽ được lấy từ phần dải đèn gắn sát nhau ở hành lang hoặc đèn chùm bằng đá ở khu vực bàn tiệc. Với nguồn ánh sáng này, có thể nói mọi người sẽ có được cảm giác dễ chịu, khoan khoái và có chút gì đó cảm thấy lãng mạn khi ghé thăm không gian này.

Các công trình kiến trúc Gothic rất ưa chuộng sử dụng những gam màu tối để kiến tạo không gian. Cụ thể trong các gam màu thì màu đen luôn được sử dụng nhiều nhất. Chỉ cần mix thêm với màu trắng là không gian đã trở nên vô cùng ấn tượng và sắc nét rồi. Ngoài ra kiến trúc sư cũng không quên sử dụng thêm các tone màu trầm để giảm thiểu nguồn năng lượng tiêu cực. Một số gam màu tiêu biểu có thể kể đến là đỏ tía, nâu, xanh lục, xanh biển…

Ứng dụng của phong cách Gothic trong các công trình nổi tiếng

Nhà thờ Đức Bà Paris

Nhà thờ Đức Bà Paris có lịch sử lâu đời và cực nổi tiếng

Kiến trúc Gothic được ứng dụng rất nhiều trong những công trình nhà thờ ở Châu Âu. Điển hình trong số đó phải kể đến là công trình nhà thờ Đức Bà Paris. Thậm chí nhiều chuyên gia còn nhận định rằng đây chính là nơi cất giữ nét kiến trúc Gothic độc đáo. Nhà thờ Đức Bà Paris nằm trên một hòn đảo nhỏ ở giữa dòng sông Seine thuộc thủ đô nước. Công trình này nổi bật với chiều cao lên đến 69m, chiều dài là 128m. Khi nhìn vào mặt tiền của công trình, hẳn nhiên chúng ta đều thấy sự xuất hiện của  những hạng mục tiêu biểu trong kiến trúc Gothic, cụ thể ở đây là phần trụ bay, cửa sổ bông gió và phần mái vòm có sườn. Ngoài ra phần cửa sổ hình hoa hồng của nhà thờ Đức Bà Paris cũng là điểm nhấn giúp gây ấn tượng mạnh với bất kỳ du khách nào có cơ hội đến đây và chiêm ngưỡng. 

Phía mặt tiền chính của nhà thờ được bố trí kết cấu rất cân bằng. Những ô cửa sắt đều được trang trí kèm vào đó những bức tượng nổi trên nền vàng, tượng trưng cho quyển kinh thánh bằng đá. Phía bên trong nhà thờ lại được bố trí hai hàng cột đồ sộ mà không kém phần thanh thoát. Các trụ cột này cũng được chạm khắc hoa văn vô cùng tỉ mỉ. Về cơ bản thì đây chính là mẫu nhà thờ đầu tiên được các kiến trúc sư xây dựng với quy mô siêu hoành tráng. Đây cũng chính là mô hình kiểu mẫu cho các công trình nhà thờ sau này noi theo.

Tháp đồng hồ Big Ben

Tháp Big Ben được xem là văn hóa biểu tượng của đất nước Anh

Công trình kiến trúc đậm chất Gothic này nằm ở nước Anh. Tên mới của nó là tháp Elizabeth. Xét về mặt kỹ thuật thì Big Ben được đặt bên trong là chiếc chuông khổng lồ nặng đến hơn 13 tấn. Hiện nay thì tòa tháp này được đánh giá là biểu tượng văn hóa nước Anh được thế giới công nhận.

Phần cấu trúc của tháp đồng hồ Big Ben được tạo nên 3 phần riêng biệt bao gồm tháp Elizabeth, đồng hồ lớn và chuông lớn. Xung quanh 4 mặt tiền của chuông đồng hồ đều được khắc họa những hoa văn mềm mại với gam màu trung tính nền nã. Phần mái vòm trên cùng cũng được thiết kế cân xứng với góc nhọn cao vút.

Nhà thờ Lớn, Hà Nội

Nhà hát lớn Hà Nội cũng là công trình được xây dựng theo phong cách Gothic

Công trình tại Việt Nam này được thiết kế cũng như xây dựng vào năm 1887. Tại Việt Nam thì đây chính là công trình mang phong cách kiến trúc Gothic đầu tiên. Thực tế nhà thờ lớn tại Việt Nam vốn được mô phỏng theo kiến trúc của nhà thờ Đức Bà Paris. Công trình nổi bật với phần mái vòm uốn cong, chu vi khá rộng và được thiết kế theo hướng lên trên cao. Hiện nay đây là địa chỉ tham quan du lịch nổi tiếng được du khách trong và ngoài nước yêu thích. Đây cũng là trung tâm hoạt động chính của Công giáo Hà Nội.

Nhà thờ chính tòa Đức Bà Amiens 

Hình ảnh nhà thờ chính tòa Đức Bà Amiens 

Nhà thờ chính tòa Đức Bà Amiens vốn được xem là công trình được thiết kế theo phong cách Gothic nổi tiếng bậc nhất tại nước Phá. Đến năm 1981 công trình này đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới cần bảo tồn. Phong cách Gothic được thể hiện rất rõ trong các hạng mục của nhà thờ. 

Nhà thờ này được xây dựng với chiều dài bên ngoài là 145m, chiều rộng bên trong lên đến 133,5m. Công trình này cũng có phần mái vòm cao đến 42,30m, đỉnh tháp cong vút lên cao với chiều dài đến 112,70m. Các hạng mục nội thất bên trong đều được sử dụng tone màu nâu bóng đầy thu hút. Đặc biệt các món đồ như khung gương, cạnh bàn đều được mạ vàng tỉ mỉ. Bên cạnh đó, các bóng đèn được treo ở sảnh chính và khu vực hành lang cũng giúp cho công trình thêm lung linh và huyền ảo.

Hy vọng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ đã giúp bạn có thêm những kiến thức hữu ích xoay quanh kiến trúc phong cách Gothic. Xung quanh nền kiến trúc vĩ đại này còn rất nhiều điều cần bàn, các bạn hãy theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi nhé.